Vũ Dạ Đàm – Tự Truyện Shibusawa Eiichi
Trong Vũ Dạ Đàm, bên cạnh việc kể lại cuộc đời mình từ thời thơ ấu đến khi treo ấn từ quan để dấn thân vào thương trường, Shibusawa Eiichi còn khắc họa sinh động bầu không khí tinh thần của thời đại, miêu tả sắc sảo các sự kiện và tâm lý nhân vật lịch sử bằng những chi tiết điển hình, cung cấp một bức tranh toàn cảnh từ góc nhìn của người trong cuộc về “thế hệ Minh Trị” ở Nhật Bản. Đồng thời giúp chúng ta hiểu thêm, làm thế nào một thanh niên sinh ra trong gia đình nông dân tỉnh lẻ – một võ sĩ Samurai trong cơn dâu bể của những biến động chính trị khốc liệt – lại lĩnh hội dược những phẩm chất, kỹ năng và tinh thần, tức cái nền tảng văn hóa đã tạo thành “người cha của chủ nghĩa tư bản Nhật” như thế hệ sau tôn vinh.
“Trong khoảng 150 năm phát triển kinh tế, Nhật Bản đã sản sinh ra nhiều nhà doanh nghiệp vĩ đại. Nói đúng hơn, không có họ thì Nhật Bản không có một nền công nghiệp hiện đại như ngày nay. Tên tuổi những người sáng lập Toyota, Honda, Sony… đều được người Nhật truyền tụng mãi với lòng tự hào. Nhưng vượt lên trên tất cả có lẽ là Shibusawa Eiichi. Ông hội tụ tất cả mọi đức tỉnh, mọi tố chất của một nhà lãnh đạo. Và hơn thế nữa, sống trong buổi giao thời của hai chế độ, trong giai đoạn đất nước đứng trước nguy cơ bị Tây phương xâm chiếm, thái độ và hành động của một kẻ sĩ thức thời ở ông đã góp phần quyết định vào sự thành công của Minh Trị Duy tân.” – GS. Trần Văn Thọ