Ấn phẩm Đặng Đức Tuấn tinh hoa công giáo ái quốc Việt Nam của tác giả Lam Giang do tác giả tự xuất bản năm 1970. Sách đang được lưu giữ tại Quán sách mùa thu có tình trạng ruột đẹp, lõi chắc chắn, bìa gáy còn nguyên.
Những cảm nghĩ trên đến với chúng tôi khi chúng tôi lật những tờ di cảo của linh mục Đặng Đức Tuấn. Màu giấy hoen ố vàng vọt như lá vàng rụng dưới chân tường. Nét mực có chỗ là mờ, nhòe ra như đã từng thấm lệ.
Linh mục Đặng Đức Tuần sinh trưởng vào thời quốc gia đa nạn ngoài biên thùy súng giặc nổ vang trời, trong quốc thổ thì giáo hữu tín đồ bị nghiêm giam như những phường đạo tặc. Chính bản thần cũng nếm mùi roi vọt tra tấn, xiềng xích gông cùm.
Người đã hành động như thế nào mà vừa giúp ích cho quốc gia lại vừa minh oan cho đạo đồ, giáo hữu. Một ngòi bút làm rạng ngời chân lý, ba tấc lưỡi bênh vực chính giáo, chính luận, chính ngôn. Thành tích phi thưởng ấy nay còn lại vài tập giấy mốc meo vàng vọt
Chúng lôi sợ rằng thi văn phẩm – thứ thi văn minh đạo cứu quốc – của Người sẽ thất lạc vì nó cũng đã bị thất lạc ít nhiều rồi. Hiện thời còn có một vài bậc cố lão vẫn thuộc nằm lòng một số thơ văn của Người nhưng nếu một ngày gần đây các bậc cổ lão ấy qua đời thì việc sưu tầm tài liệu cho quyển « Đặng Đức Tuấn, tinh hoa Công giáo ái quốc Việt Nam » lại càng khó khăn hơn nữa.
Vì thế, chúng tôi đã cấp tóc thu thập di cảo tài liệu, xếp đặt và bình luận, chủ giải những tác phẩm mà chúng tôi cho là có liên quan nhiều đến văn học, quốc sử đề cho những người muốn tìm hiểu một giai đoạn đa sự nhiễu nhương có thêm một số chứng tích cũng quí giá như những bút ký, hồi kỳ của các giáo sĩ, văn sĩ ngoại quốc.
Chúng tôi tin rằng chúng tôi sẽ có được sự tán thưởng khuyến khích của:
– những người yêu mến quốc sử
— những người thích biết giáo sử,
— những người muốn có thêm tài liệu văn học đề có được một cái nhìn tổng quát về văn chương Việt Nam thế kỷ thứ 19
– những người lưu tâm đến chuyện văn thao, võ lược, chiến tranh, chính trị, chiến tranh tâm lý minh dân.
Mặc dầu đã cố gắng rất nhiều, chúng tôi vẫn e ngại có những sự sai sót cho nên chúng tôi vẫn khao khát mong đợi sự chỉ giáo bổ túc của những bậc thức giả gần xa.
Hà nội tồn tri kỷ…
Những văn hữu những giáo hữu, những người đi chung một con đường hay đi những con đường khác mà vẫn hướng về ý tưởng Tam Lập, hẳn có được đôi chút khoái cảm khi đọc tập sách .
Mùa thu năm Kỷ Dậu 1969
VÕ NGỌC NHÃ
LAM GIANG